Czym jest otyłość, stopnie otyłości

Czym jest otyłość,
stopnie otyłości

Posługując się samą definicją otyłości opracowaną przez WHO (World Health Organization), otyłość i nadwagę charakteryzuje się jako nieprawidłowe i nadmierne gromadzenie tkanki tłuszczowej, które stwarza zagrożenia dla zdrowia. [1] Sama jednak definicja niewystarczająco tłumaczy, jak bardzo złożony jest problem otyłości oraz jak wiele aspektów w sobie zawiera.

Rozkładając pojęcia otyłości na czynniki pierwsze, w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę, że otyłość jest chorobą, a więc należy ją zarówno diagnozować, jak i leczyć. Po drugie jest chorobą przewlekłą, co znaczy, że towarzyszy osobom chorym przez długi czas, a nawet przez całe życie. Ponadto jako proces przewlekły generuje szereg zmian na każdym poziomie biologicznym organizmu – na poziomie komórek, tkanek i narządów. Wszystkie skumulowane zmiany nie pozostają obojętne dla organizmu i prowadzą do rozwijania powikłań i współwystępowania chorób, takich jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, bezdech senny, kamica pęcherzyka żółciowego, miażdżyca naczyń czy nawet choroba wieńcowa oraz udar mózgu. [2]

Otyłości nie należy postrzegać jako problemu natury estetycznej, ale przede wszystkim jako poważną chorobę niosącą za sobą groźne obciążenia metaboliczne dla organizmu. Tkanka tłuszczowa nagromadzona w nadmiarze u chorych otyłych pełni funkcję narządu endokrynnego, a więc takiego, który wydziela szereg hormonów oraz innych czynników prowadzących do aktywowania ogólnego stanu zapalnego. [3,4] Im dłużej osoba choruje na otyłość, tym dłużej organizm pozostaje w aktywnym ogólnoustrojowym procesie zapalnym.

Jeśli już wiemy, że definicja otyłości opiera się na pojęciu choroby, należy jeszcze podkreślić, że jest to schorzenie, które nie jest niczyją słabością czy ułomnością, ale odwracalnym procesem, nad którym można przejąć kontrolę. Ważne jest, by poznać siłę, która pozwala tymi procesami odpowiednio zarządzać.

Z klinicznego punktu widzenia otyłość rozpoznaje się na podstawie oceny stanu odżywienia poprzez pomiar wzrostu i wagi ciała, na podstawie których wylicza się wskaźnik BMI (wskaźnik masy ciała), czyli masa ciała podawana w kilogramach podzielona przez kwadrat wzrostu liczonego w metrach.

Oblicz swoje BMI

Prawidłowe BMI mieści się w granicach 18,5–24,9 kg/m². Pierwsza graniczna wartość, na którą należy zwrócić uwagę, to BMI mieszczące się w graniach 25–29,9 kg/m2, które wskazuje na nadwagę. Otyłość natomiast rozpoznaje się, gdy BMI wynosi powyżej 30 kg/m.

Aby ocenić zaawansowanie otyłości oraz ryzyko rozwoju powikłań, określa się stopień otyłości, który również klasyfikuje się na podstawie wartości wskaźnika BMI.

Stopnie otyłości	BMI (kg/m2)
I stopień	30-34,9
II stopień	35-39,9
III stopień	≥40

W zależności od stopnia otyłości pacjentom proponuje się odpowiednie metody leczenia. Leczenie otyłości zaczyna się od modyfikacji diety i stylu życia oraz zwiększenia aktywności fizycznej. Następnym krokiem klinicznym może być wdrożenie farmakoterapii, do której kwalifikuje się zazwyczaj osoby z BMI powyżej 30 kg/m² lub BMI powyżej 25 kg/m², jeśli współwystępują choroby typowe dla otyłości. Przy wskaźnikach BMI powyżej 40 kg/m² lub powyżej 35 kg/m² przy występujących powikłaniach mówi się o otyłości olbrzymiej i jest to wskazanie do zaproponowania leczenia operacyjnego metodami chirurgii bariatrycznej i metabolicznej. Każda z metod leczenia wymaga dużej determinacji i motywacji w zakresie modyfikacji nawyków żywienia i stylu życia na każdym etapie procesu zdrowienia. [5]

Autor: Alicja Dudek

1. WHO Obesity and overweight, Fact sheets, April 2020.
2. Ahima R.S., Digging deeper into obesity, J. Clin. Invest. 2011; 121: 2076–2079.
3. Ouchi N., Parker J.L., Adipokines ininflammation and metabolic disease, Nat. Rev. Immunol11,85–97
4. Kershaw E.E., Flier J.S., Adipose tissue as an endocrine organ, J. Clin. Endocrinol. Metab. 2004;89(6):2548-56.
5. Szczeklik A., GajewskiP., Interna Szczeklika, Podręcznik Chorób Wewnętrznych 2020 ISBN: 9788374306287.