Pobyt w szpitalu oraz opieka pooperacyjna
Pobyt w szpitalu
oraz opieka pooperacyjna
Dzień przyjęcia do szpitala
Pacjent zgłasza się do szpitala w dniu poprzedzającym zabieg, zazwyczaj w godzinach porannych, najlepiej na czczo, aby w razie brakujących testów wykonywanych z krwi można było pobrać i uzyskać wiarygodne wyniki badań laboratoryjnych. Na podstawie skierowania wystawionego na ostatniej wizycie ambulatoryjnej przez chirurga chory zostaje przyjęty na oddział. Tu generowana jest cała dokumentacja związana z przyjęciem i pobytem w szpitalu oraz planowanymi procedurami.
Lekarz przyjmujący pacjenta na oddział przeprowadza z nim szczegółowy wywiad, wykonuje badanie fizykalne oraz weryfikuje wyniki badań, wcześniejszych konsultacji, uzupełnia dokumentację medyczną. Pielęgniarka tworzy dokumentację pielęgniarską, jak również przeprowadza wywiad z pacjentem, dokonuje pomiaru masy ciała i wzrostu, zapoznaje go z topografią oddziału, przedstawia plan opieki i prowadzi do sali chorych. W tym dniu odbywa się także konsultacja z chirurgiem oraz anestezjologiem. W zależności od ośrodka leczącego pacjent ma możliwość spotkania się z psychologiem, dietetykiem, fizjoterapeutą. Kontakt z wszystkimi członkami zespołu bariatrycznego daje szansę na zadanie pytań, na które do tej pory pacjent nie uzyskał odpowiedzi, oraz rozwianie wszelkich wątpliwości związanych z pobytem w szpitalu i zabiegiem operacyjnym, a tym samym zmniejsza stres okołooperacyjny.
Warto wykorzystać czas przed zabiegiem na odpoczynek, ale również, jeśli istnieje taka możliwość, pozostać aktywnym, np. spacerując po korytarzu, trenować picie wody małymi łykami.
Istotnym elementem przygotowania do zabiegu na dzień przed operacją jest prysznic całego ciała i włosów z użyciem preparatów zawierających środki antyseptyczne wskazane przez personel medyczny, dostępne na danym oddziale. Szczególnie należy skupić się na dokładnym umyciu przestrzeni między palcami stóp, pach, pachwin, pępku.
W ramach przygotowania do zabiegu operacyjnego należy wziąć pod uwagę zmycie kolorowych lakierów z płytki paznokciowej, rezygnacje z manikiuru hybrydowego i innych zdobień. Pomalowana płytka paznokciowa utrudnia pomiar saturacji oraz obserwacje w kierunku objawów niedotlenienia.
Nowoczesna opieka okołooperacyjna
Postępowanie według protokołu nowoczesnej opieki okołooperacyjnej ERABS (Enhanced Recovery After Bariatric Suregy) wyklucza głodzenie przedoperacyjne pacjenta, z możliwością przyjmowania doustnie pokarmów stałych do 6 godzin oraz do 2 godzin płynów klarownych przed zabiegiem operacyjnym. Preferowaną dietą dla pacjenta bariatrycznego jest dieta ubogoresztkowa, co daje możliwość zjedzenia obiadu i kolacji w dniu poprzedzającym zabieg. Koncepcja ta wyklucza również przygotowanie jelita grubego, nie ma konieczności wykonywania hegarów ani wlewek doodbytniczych.
Nie stosuje się premedykacji w postaci krótko działających leków anksjolitycznych, które po zabiegu bariatrycznym mogą wpłynąć na opóźnienie uruchomienia chorego oraz rozpoczęcie przyjmowania płynów. Jedynie w uzasadnionych przypadkach, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby chorego, decyzję o podaniu premedykacji podejmuje anestezjolog.
Zabiegi bariatryczne wykonywane są techniką laparoskopową z wyboru, co znacząco zmniejsza uraz oraz wielkość ran pooperacyjnych, a tym samym ból pooperacyjny.
Łagodzenie i eliminacja bólu pooperacyjnego według protokołu ERABS zakłada zastosowanie leków o różnych mechanizmach działania, z ograniczeniem użycia leków opioidowych. Stopień natężenia bólu oraz potrzebę podania leków przeciwbólowych określa się na podstawie numerycznej skali bólu (NRS). Poziom bólu oceniany jest od 0 do 10 punktów. Subiektywne określenie przez pacjenta bólu w spoczynku na poziomie 3 i więcej oraz w trakcie wykonywania ruchów lub kaszlu na poziomie 4 i więcej wymaga wdrożenia lub zmodyfikowania leczenia przeciwbólowego. Najczęściej stosowanymi lekami przeciwbólowymi są: niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ketonal, paracetamol, metamizol, pyralgina).
Jeśli zabieg przebiega prawidłowo, nie zakłada się drenów ani cewnika do pęcherza moczowego. Zgłębnik nosowo-żołądkowych zakładany jest tylko w trakcie zabiegu rękawowej resekcji żołądka, a usuwany przed zakończeniem operacji.
Dzień zabiegu operacyjnego
W dniu operacji pacjent pozostaje na czczo. Na 2 godziny przed zabiegiem otrzymuje od personelu pielęgniarskiego ok. 400 ml płynu wysokowęglowodanowego do wypicia.
Jeśli pacjent ma owłosioną skórę na brzuchu, istnieje konieczność usunięcia włosów za pomocą strzygarki chirurgicznej z jednorazowym ostrzem w celu przygotowania pola operacyjnego.
Rano przed zabiegiem pacjent ponownie powinien wziąć prysznic, umyć całe ciało i włosy w taki sam sposób jak w dniu poprzednim.
Chory powinien mieć zapewnioną po kąpieli jednorazową odzież szpitalną w odpowiednim rozmiarze.
Od personelu medycznego otrzymuje środek antyseptyczny do płukania jamy ustnej, aby zmniejszyć ilość biofilmu bakteryjnego.
Wskazane jest spięcie długich włosów, usunięcie biżuterii, sztucznego uzębienia.
Należy także pamiętać o konieczności skorzystania z toalety i oddania moczu przed pójściem na blok operacyjny.
U pacjentów ze zwiększonym ryzykiem chorób zakrzepowo-zatorowym bandażuje się kończyny dolne bądź zakłada pończochy uciskowe.
Pobyt na bloku operacyjnym
Pacjent jest prowadzony lub zawożony (jeśli jego stan nie pozwala na samodzielne poruszanie) przez personel pielęgniarski na blok operacyjny, gdzie pozostaje pod opieką wyspecjalizowanego zespołu składającego się z chirurgów, anestezjologów, pielęgniarek anestezjologicznych i operacyjnych. Czas spędzony poza oddziałem obejmuje wszystkie procedury dotyczące przekazania chorego, ułożenia na stole operacyjnym, znieczulenia, wykonania operacji bariatrycznej, wybudzenia. Zazwyczaj po około 1–2 godzinach po zabiegu pacjent świadomy, przytomny, wydolny krążeniowo-oddechowo i wraca na oddział.
Autor: mgr Ilona Kawa – pielęgniarka koordynująca opiekę bariatryczną, specjalista pielęgniarstwa chirurgicznego, Oddział Kliniczny Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Metabolicznej i Stanów Nagłych, Szpital Uniwersytecki w Krakowie
