Leczenie chirurgiczne | Rozważam chirurgiczne leczenie otyłości. Od czego zacząć?

Rozważam chirurgiczne leczenie otyłości. Od czego zacząć?

Rozważam chirurgiczne leczenie otyłości.
Od czego zacząć?

Od czego zacząć?

Pierwszym etapem kwalifikacji do chirurgicznego leczenia otyłości jest określenie, czy występują u Pani/Pana wskazania do takiego leczenia. Należy obliczyć wskaźnik masy ciała (BMI). Wylicza się w następujący sposób: .

Przy podejmowaniu decyzji odnośnie chirurgicznego leczenia otyłości liczy się najwyższy osiągnięty wskaźnik masy ciała.

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce kryteriami wskazaniem do chirurgicznego leczenia otyłości olbrzymiej u pacjentów między 18. a 65. rokiem życie są:

  • wskaźnik masy ciała (BMI) równy lub wyższy niż 40 kg/m2;
  • BMI w przedziale 35–39,99 kg/m2 u chorych z chorobami towarzyszącymi otyłości takimi jak:
  • cukrzyca typu 2;
  • nadciśnienie tętnicze;
  • choroby układu sercowo-naczyniowego;
  • zespół bezdechu sennego, zespół hipowentylacji spowodowany otyłością;
  • choroby stawów wymagające leczenia operacyjnego;
  • niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NonAlcoholic SteatoHepatitis – NASH), niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NonAlcoholic Fatty Liver Disease – NAFLD);
  • hiperlipidemia;
  • niepłodność żeńska, w tym związana z zespołem policyklicznych jajników;
  • istotne wskazania społeczne lub psychologiczne;
  • sytuacje gdy otyłość jest powodem dyskwalifikacji od istotnej formy leczenia zabiegowego w zakresie innych specjalności (np. zabiegi ortopedyczne, zabiegi neurochirurgiczne, chirurgia przepuklin).

Chirurgiczne leczenie otyłości u chorych <18 roku życia oraz >65 roku życia można zaproponować wybranym osobom w oparciu o ściśle przestrzegane kryteria jedynie w specjalistycznych ośrodkach.

Jeżeli leczenie zachowawcze (dieta niskokaloryczna, zwiększenie wysiłku fizycznego, zastosowanie farmakoterapii) w Twoim przekonaniu nie przyniosło zadowalających efektów należy udać się na wizytę do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i poprosić o skierowanie do poradni chirurgii ogólnej z rozpoznaniem „E66.0 Otyłość” celem konsultacji z chirurgiem zajmującym się chirurgicznym leczeniem otyłości. Dalej należy wybrać ośrodek chirurgicznego leczenia otyłości.

Gdzie mogę zgłosić się na operacyjne leczenie otyłości?

Wykaz Oddziałów Chirurgii rekomendowanych przez Sekcję Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej Towarzystwa Chirurgów Polskich znajduje się na stronie internetowej: https://bariatria.tchp.pl/osrodki-bariatryczne/namiary

Jak się zakwalifikować do operacji?

Podczas pierwszej konsultacji, czyli wizyty kwalifikacyjnej w wybranym ośrodku chirurgicznego leczenia otyłości, mierzona jest masa ciała i obliczane aktualne BMI. Chirurg bariatryczny omówi z Panią/Panem kwalifikację, możliwe metody leczenia oraz ich powikłania, a także przedstawi ścieżkę przygotowania do operacji w danym ośrodku. Schematy przygotowania i poszczególne etapy mogą się różnić między ośrodkami. Kluczowa jest szczera rozmowa oraz poznanie Państwa oczekiwań. Niezwykle istotne jest też przedstawienie Państwu realiów życia po operacji bariatrycznej, która prowadzi do głębokich i trwałych zmian w sposobie odżywiania. Oceniany jest również stopień motywacji chorego oraz możliwość współpracy w okresie okołooperacyjnym, a także kontroli odległych.

Następnie zazwyczaj chirurg kieruje Panią/Pana na konsultację dietetyczną i konsultację psychologiczną lub psychiatryczną. Modyfikacje stylu życia, zwłaszcza nawyków żywieniowych i zwiększenie wysiłku fizycznego należy rozpocząć już w okresie przygotowania do operacji. Zaleca się zwiększenie aktywności fizycznej przez spacery lub jazdę na rowerze lub inną aktywność co najmniej 60 minut dziennie, co najmniej 5 razy w tygodniu (o ile to możliwe). Fizjoterapeuci pomagają w dobrze bezpiecznej dla stanu zdrowia i stanu układu ruchu aktywności fizycznej. Z uwagi na zwiększone ryzyko rozwoju powikłań zaleca się, aby najpóźniej 6 tygodni przed operacją zaprzestać palenia tytoniu i wyrobów tytoniowych.

Serwisy internetowe (takie jak ten!) oraz grupy wsparcia chirurgicznego leczenia otyłości (między innymi w mediach społecznościowych) pozwalają zdobyć niezbędną wiedzę praktyczną na temat leczenia oraz zmian, które zachodzą w życiu chorego po operacji, a także poznać wady i zalety chirurgii bariatrycznej. Dowiedziono w badaniach, że udział w spotkaniach pacjenckich grup wsparcia poprawia wyniki leczenia.

Podczas pierwszej i kolejnych wizyt chirurg poinformuje Pana/Panią o koniecznych badaniach i konsultacjach specjalistycznych w Poradni. Zalecany najkrótszy okres przygotowania do operacji bariatrycznej wynosi 3 miesiące. W tym czasie wdraża się wyżej opisane modyfikacje stylu życia, a także podejmuje działania mające na celu optymalizację leczenia chorób towarzyszących otyłości oraz wykonuje wszystkie niezbędne badania i konsultacje.

Co składa się na przygotowanie do operacji?

  1. Ocena stan zdrowia i odżywienia, ocena występowania chorób wywołanych otyłością;
  2. Ocena masy ciała, BMI oraz ich zmiany w okresie przygotowania do operacji;
  3. Badania laboratoryjne: morfologia krwi obwodowej, elektrolity, mocznik, kreatynina, glukoza, hemoglobina glikowana (%HbA1c), APTT, INR, TSH i inne (gdy są konieczne);
  4. Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego celem oceny ewentualnej patologii w zakresie błony śluzowej przełyku, żołądka i dwunastnicy oraz przepukliny rozworu przełykowego, jak również zakażenia Helicobacter pylori;
  5. USG brzucha (ocena innych zmian w zakresie jamy brzusznej, szczególnie kamicy pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych oraz niealkoholowego stłuszczenia wątroby [NASH/NAFLD]);
  6. EKG oraz echokardiografia i konsultacja kardiologiczną w celu oceny wydolności układu krążenia oraz okołooperacyjnego ryzyka sercowo-naczyniowego ;
  7. RTG klatki piersiowej (ocena w aspekcie znieczulenia ogólnego do zabiegów chirurgicznych;
  8. Spirometria (z oceną rezerwy oddechowej oraz ewentualnej obturacji);
  9. Konsultacja pulmonologa z oceną spirometrii oraz z oceną ryzyka bezdechu sennego i kwalifikacją do wykonania badania polisomnograficznego (podstawowej metody diagnostyki obturacyjnego bezdechu sennego). W przypadku stwierdzenia bezdechu sennego kwalifikującego się do leczenia stałociśnieniowym aparatem CPAP jego stosowanie jest bezwzględnie konieczne już w okresie przedoperacyjnym, podczas pobytu w szpitalu, a także po wypisie;
  10. Ocena stanu zdrowia jamy ustnej przez stomatologa i usunięcie potencjalnych ognisk zakażenia;
  11. Ocena psychologa/psychiatry pod kątem występowania zaburzeń łaknienia (np. jedzenie kompulsywne), ewentualnych chorób psychicznych i prawidłowości ich leczenia, a także możliwości zrozumienia i akceptacji zmian, jakie zajdą w życiu chorego po zabiegu operacyjnym, świadomego wyrażenia zgody oraz współpracy w okresie okołooperacyjnym;
  12. Ocena dietetyka;
  13. Konsultacja anestezjologa celem kwalifikacji do znieczulenia ogólnego po wykonaniu wszystkich powyższych badań i konsultacji.

Ponadto w wybranych sytuacjach pacjent wymaga oceny innych specjalistów w zależności od jego stanu zdrowia oraz przebytych chorób i zabiegów. W przypadku wykrycia w trakcie oceny przedoperacyjnej nowo zdiagnozowanej patologii może zajść konieczność poszerzenia diagnostyki lub włączenia leczenia po konsultacjach specjalistycznych. Proszę mieć na uwadze, że zakres przygotowania różni się między ośrodkami chirurgicznego leczenia otyłości – poinformuje o nim Panią/Pana chirurg bariatryczny.

Autorzy:
prof. dr hab. n. med. Andrzej Budzyński, chirurg bariatryczny, Szpital specjalistyczny im. Ludwika Rydgiera w Krakowie
dr n. med. Michał Wysocki, chirurg ogólny, Szpital specjalistyczny im. Ludwika Rydgiera w Krakowie