Zespół metaboliczny
Zespół
metaboliczny
Coraz częściej słyszy się o rozpoznawaniu „zespołu metabolicznego”. Uważa się, że nawet około 25% populacji dorosłych w Ameryce ma stwierdzony zespół metaboliczny, a ciągły wzrost rozpoznań zauważa się w Europie czy w krajach kontynentu azjatyckiego, przede wszystkim w Chinach, Indiach czy Korei Południowej. Pojęcie to nie określa jednak jednostki chorobowej, ale dotyczy szeregu różnych nieprawidłowości metabolicznych i czynników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, miażdżycy i cukrzycy typu 2, których występowania nie tylko zwiększa, ale nawet podwaja.
Główną składową zespołu metabolicznego, występującą z największą częstotliwością, jest otyłość trzewna, czyli nadmiar tkanki tłuszczowej nagromadzonej w okolicy talii. Jedną z konsekwencji zwiększonego tłuszczu trzewnego jest rozwinięcie insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości tkanek organizmu na działanie insuliny, która prowadzi do rozregulowania mechanizmów kontroli właściwego poziomu glikemii we krwi.
Kolejnymi składowymi zespołu metabolicznego są zmiany związane z nieprawidłową gospodarką lipidową (tłuszczową) organizmu, a więc nadmierne wartości cholesterolu – hipercholesterolemia, oraz innych związków tłuszczów – hipertriglicerydemia. Należy tu również wspomnieć o cholesterolu HDL, nazywanym „dobrym cholesterolem”. Frakcja cholesterolu HDL zawdzięcza swoje pozytywne określenie pełnionej funkcji. Jej zadanie polega na usuwaniu cząstek cholesterolu ze ścian naczyń oraz innych nagromadzonych w organizmie elementów tłuszczowych i ich transport do wątroby, gdzie ulegają dalszemu przetwarzaniu. Oczyszczanie z cząsteczek cholesterolu i innych składników tłuszczowych hamuje rozwój chorób układu krążenia. Niestety jednak, elementem zespołu metabolicznego jest obniżenie stężenia cholesterolu HDL.
Następnym elementem jest nadciśnienie tętnicze, które jednak nie musi od razu ujawniać się w postaci znaczących różnic ciśnienia. W początkowym okresie zmiany mogą ujawniać się jako dobowe wahania rytmu ciśnienia tętniczego i brak obniżania ciśnienia w nocy.
Inne schorzenia uważane za choroby współistniejące to stany prowadzące do uaktywniania przewlekłego stanu zapalnego, stany nadkrzepliwości, stłuszczeniowe choroby wątroby, kamice pęcherzyka żółciowego oraz nieprawidłowości w równowadze hormonów płciowych.
Kiedy więc stawiane jest rozpoznanie zespołu metabolicznego?
Definicje zespołu metabolicznego i kryteria rozpoznania stanowią temat szerokiej dyskusji naukowej oraz mogą się różnić od siebie w zależności od ośrodków na świecie. Obowiązujące kliniczne kryteria rozpoznania zakładają w sobie konieczność spełnienia 3 z 5 punktów wybranych z następujących składowych
Mam zespół metaboliczny i co dalej?
Leczenie zespołu metabolicznego polega na monitorowaniu i redukcji poszczególnych składowych zespołu. Zazwyczaj zaleca się zaczynanie od redukcji masy ciała i zmiany stylu życia.
Autor: Alicja Dudek
- Eckel R.H., Grundy S.M,., Zimmet P.Z., The metabolic syndrome, Lancet 2005;365:1415–1428. [PubMed] [Google Scholar].
- Després J.P., Lemieux I., Abdominal obesity and metabolic syndrome, Nature 2006;444:881–887.
- Mottillo S., Filion K.B., Genest J., Joseph L., Pilote L., Poirier P. et al., The metabolic syndrome and cardiovascular risk a systematic review and meta-analysis, J. Am. Coll. Cardiol. 2010;56:1113–1132.
- Avogaro P. i wsp., Association of hyperlipidemia, diabetes mellitus and mild obesity. Acta Diabetol. Lat. 1967; 4: 572–590.
- Després J.P., Lemieux I., Bergeron J., Pibarot P., Mathieu P., Larose E., Rodés-Cabau J., Bertrand O.F., Poirier P., Abdominal obesity and the metabolic syndrome: contribution to global cardiometabolic risk, Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol. 2008 Jun; 28(6):1039-49.
